Türkiye’de STKların gelişememesindeki sıkıntılı alanlardan biri de dernekler kanununda belirlenmiş yönetim kurulu yapısı…

Türkiye’de STKlarda yönetim kurulları başkan başta olmak üzere kurumun faaliyetlerinin yasal sorumlusudur. Ama ilginçtir ki genelikle sadece kağıt üzerinde varlar…

Bu kurullar genellikle farklı alanlarda deneyim sahibi, görmüş geçirmiş, güvenilir, saygın, çevre sahibi kişilerden oluşuyor. Ama yine genellikle bu değerli kişiler zaten oldukça yoğunlar ve yakın dostlardan gelen bu tip onur verici teklifleri geri çeviremedikleri için aynı anda birden çok kurumun yönetim kurullarında yer almak zorunda kalabiliyorlar.

Sonuç: Kağıt üstüne bir yönetim, kullanılamayan kontaktlar, kullanılamayan deneyimler… Sadece imza atan iç işleyişten haberi olmayan bir kurul… Dernekler kanunu her kararın yönetim kurulu toplantılarıyla üyelerin çoğunluğu tarafından alınmasını istediği için imza için peşinde koşulan kurul üyeleri…

Aslında yönetim kurulları dünyadaki STKlarda da kurumun iç işleyişine katılmayan bir yapıya sahip, yani günlük işlerin içinde olması beklenmiyor. Bu sağlıklı bir yapı. Yönetim kurulları sadece genel müdürü atamak, onun ve kurumun genel performansını ölçmek ve gerekirse Genel müdürü görevden almakla yükümlü. Tek görevi bu; yani işlerin düzgün yürüdüğünü kontrol eden bir iç mekanizma…

Özetle yurtdışı örnekleri ve Türkiyedeki yapı arasındaki temel farklılık şu; Türkiye’de yönetim kurullarının tam yetkiye sahip olması ve sorumluluğun genel müdürde değil, yönetim kurulu ve özellikle başkan üzerinde olması.

Bu durum, işleyişin içinde olmadığı halde kurul üyelerine ağır bir sorumluluk yüklüyor. Ve bana göre bu yapı işlemediği gibi kurumun günlük işleyişine ciddi bir yük bindiriyor, kurumu hantallaştırıyor.

Yönetim kurullarında, önem verilmesi gereken bir başka konu da kurulu oluşturanların belli bir denge içerisinde olması; yani farklı alanlarda deneyime sahip insanlardan oluşması, finans, marketing, hukuk, eğitim vs gibi. Kurulun bu dengede olması genel müdüre vereceği genel stratejik yönlendirmede, değerlendirmelerde büyük bir katkı sağlayacaktır.

Yurtdışında mesela ABD’de STKlara efektif Yönetim Kurulları oluşturmak ve yönetmeye yönelik kurulmuş danışmanlık veren ajanslar var. Bu ajansların varlığı ‘governance’ konusunun öneminin her geçen bir biraz daha öne çıktığı gösteren açık bir gösterge…